W polskiej tradycji świątecznej Wigilia ma szczególne znaczenie. To właśnie ten dzień jest najczęściej obchodzony z największym zaangażowaniem. W powszechnym odczuciu pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia stanowi jedynie przedłużenie Wigilii, choć to właśnie on zasługuje na szczególną celebrację. Zaskakująco, narodziny Chrystusa, które miały miejsce w wielkiej skrytości, w prawie całkowitej „tajemnicy”, szybko stały się świętem powszechnym, wpływającym nie tylko na świat chrześcijański, ale na całe społeczeństwo. Na kilka dni przekształca ono oblicze świata, przynosząc pokój, pojednanie, życzliwość i otwartość na innych. Świętowanie Bożego Narodzenia wniosło do kultury przekonanie o braterstwie i godności każdej osoby. Bóg Ojciec jest symbolem prawdziwego ojcostwa, zarówno fizycznego, jak i duchowego. W Polsce Boże Narodzenie ma szczególnie rodzinny charakter. Tradycja obchodów świąt ma swoje początki w Jerozolimie. Już w IV wieku Boże Narodzenie obchodzono w Antiochii, Konstantynopolu, Rzymie i Hiszpanii. Zwyczaj obchodzenia świąt szybko się rozpowszechnił, a patriarcha wyruszał z Jerozolimy w procesji do Betlejem, oddalonego o około 8 km, by tam odprawić Mszę Świętą w Grocie Narodzenia. Ta nocna Msza została później nazwana „Pasterką”, nawiązując do ewangelicznej opowieści o pasterzach, którzy jako pierwsi oddali hołd nowonarodzonemu Chrystusowi.
Data 25 grudnia, jako dzień Bożego Narodzenia, została ustalona symbolicznie. Najstarszy zapis dotyczący tego świętowania pochodzi z 354 roku i znajduje się w Chronografie, w tzw. Depositio Martyrum, gdzie pod datą 25 grudnia znajduje się zapis: „VIII Calendas Ianuari natus Christus in Bethlehem Iudae”. Ponieważ brak jest dokładnej daty narodzin Jezusa, chrześcijanie przyjęli symboliczny dzień, który pokrywał się z rzymskim świętem przesilenia dnia i nocy. Jest to także nawiązanie do fragmentu Ewangelii: „Dzięki serdecznej litości naszego Boga nawiedziło nas z wysoka Wschodzące Słońce” (Łk 1,78).
Utrwaliła się również tradycja zawieszania konfliktów międzynarodowych i wojen na czas Bożego Narodzenia. To czas wspólnego świętowania w pokoju i radości. Podczas I wojny światowej przerwano walki na froncie, a żołnierze z obu walczących armii spotkali się, by wspólnie obchodzić święta, co zostało uwiecznione w kronikach i zapiskach frontowych.
