4 stycznia obchodzimy Światowy Dzień Braille’a. Urodzony tego dnia w 1809 roku francuski organista stworzył alfabet, który ułatwił życie niewidomym na wiele kolejnych pokoleń.
Wzrok to zmysł, który zdecydowana większość wskazałaby jako najważniejszy. Mało kto wyobraża sobie życie bez widzenia, jednak musi sobie z nim radzić wiele milionów ludzi na całym świecie. Większość z nich nie urodziła się niewidoma, ale straciła wzrok w wyniku różnych chorób i wypadków.
Osoby niewidome napotykają przeszkody na każdym kroku. Wyzwaniem jest każdy schodek, krawężnik czy przejście dla pieszych. Wsparcie socjalne dla osób dotkniętych tą niepełnosprawnością jest oczywiście zasadne, ale niewystarczające. Najważniejsza jest ich aktywizacja, która z jednej strony zapewni dochody, a z drugiej satysfakcję i samowystarczalność.
Ułatwieniem samodzielnego życia było na pewno wprowadzenie alfabetu Braille’a, który pozwolił na zapisywanie i odczytywanie tekstów osobom niewidomym.
Kim był Louis Braille?
Urodził się 4 stycznia 1809 roku jako czwarte dziecko w rodzinie rymarza Simon-René Braille’a oraz Monique z domu Baron. W wieku 3 lat uszkodził sobie oko podczas zabawy w warsztacie ojca. W wyniku zakażenia i nieprawidłowego leczenia doszło do przeniesienia się stanu zapalnego również na drugie oko. Po dwóch latach od wypadku Louis zupełnie stracił wzrok.
Na szczęście jego rodzice byli piśmienni (co było wówczas rzadkie na francuskiej wsi) oraz niezwykle pomysłowi i zaradni. Mimo niepełnosprawności chcieli zapewnić swojemu dziecku wykształcenie. Mały Braille poznawał więc kształt liter dotykiem z wbitych w deskę gwoździ tapicerskich.
Jego pierwszym nauczycielem i mentorem był proboszcz parafii pod wezwaniem świętego Piotra w Coupvray – abbé Palluy. To on skierował Braille’a do szkoły, a później umożliwił jego przyjęcie do specjalnej szkoły dla niewidomych. Od początku swej edukacji chłopiec wykazywał się spostrzegawczością i pomysłowością.
Louis w szkole, podczas wizytacji, spotkał emerytowanego kapitana Charlesa Barbiera de la Serre, który opowiedział mu o systemie korespondencji używanym przez francuską armię. Umożliwiał on odczytywanie rozkazów bez użycia światła. Na jego podstawie Braille opracował własny alfabet.
Jego podstawą jest sześciopunkt, nazywany znakiem tworzącym. System składa się z wypukłych punktów w dwóch kolumnach, po trzy w każdej z nich. Lewa kolumna oznacza punkty 1,2 i 3, a prawa 4,5 i 6.
Adaptacją alfabetu Braile’a do polskiego systemu fonetycznego zajęły się zakonnice Elżbieta Róża Czacka i Teresa Landy.