Polski Alarm Smogowy sprawdził jak wygląda wymiana kotłów w miastach wojewódzkich oraz miejscowościach z tzw. listy WHO – najbardziej zasmogowanych miast Europy. Powolne tempo wymiany kotłów pokazuje, że działania antysmogowe nie są priorytetem ani największych miast, ani najbardziej zanieczyszczonych gmin.
Według najnowszego raportu Polskiego Alarmu Smogowego za 2019 rok, wymiana tzw. kopciuchów w Szczecinie praktycznie stoi w miejscu i niekorzystnie wypada na tle innych miast.
Niejednokrotnie słyszymy z ust radnych Koalicji Obywatelskiej i Bezpartyjnych hasła proekologiczne i wspierające ochronę środowiska, jednak jak widać w liczbach nie przekłada się to na realne działania. – mówi Marcin Pawlicki radny miasta Szczecina z Prawa i Sprawiedliwości
Kotły na węgiel i drewno tzw. kopciuchy stanowią główne źródło zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Jak się okazuje z raportu Polskiego Alarmu Smogowego za 2019 rok, niestety tempo ich wymiany stoi w miejscu. W szczególności przeanalizowane zostały miasta wojewódzkie, w których powinny działać szeroko pojęte plany działań i uchwały antysmogowe.
Wysyłając zapytania do gmin spodziewaliśmy się, że liczba wymienionych kotłów nie będzie znacząca, ale to co zobaczyliśmy w odpowiedziach pokazało kompletny kryzys w obszarze wymiany przestarzałych kotłów w Polsce – powiedział Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. Jest bardzo źle. Prawie wszystkie analizowane miejscowości wymieniły nieznaczny odsetek kotłów na węgiel i drewno. W porównaniu z zeszłorocznym raportem PAS liczba wymian kotłów nie uległa znaczącej poprawie. Bez zaangażowania w działania antysmogowe na każdym szczeblu, będziemy czekać jeszcze wiele lat zanim powietrze w Polsce zacznie spełniać normy. Pamiętajmy też, że z powodu oddychania zanieczyszczonym powietrzem każdego roku przedwcześnie umiera 46 tysięcy obywateli.
Autorzy raportu podkreślają, że w porównaniu z zeszłorocznym raportem PAS liczba wymian kotłów nie uległa znaczącej poprawie. Ten wniosek może świadczyć o zbyt nikłym zaangażowaniu gmin i miast w działania antysmogowe.
W opinii PAS niedostatki w działaniu Programu Czyste Powietrze oznaczają potrzebę szerokiej i skutecznej kampanii informacyjnej oraz jak najszybszego dokończenia reformy tego programu: dołączenie wsparcia dla osób najuboższych i budynków wielorodzinnych oraz włączenie sektora bankowego w dystrybucję środków.
Z drugiej strony znaczne przyspieszenie tempa wymiany wymaga mocnego zaangażowania się gmin w działania antysmogowe poprzez:
- szerokie informowanie mieszkańców o tym że w zależności od województwa za rok, dwa lub trzy lata użytkowanie „kopciuchów” będzie nielegalne,
- uruchamianie gminnych punktów dostępu do Programu Czyste Powietrze.
Bardzo ważne jest także zachęcanie mieszkańców do wymiany ogrzewania oraz prowadzenie skutecznej kontroli palenisk.
Godne uwagi jest, że spośród miast wojewódzkich rekordowo dużą liczbę kotłów wymieniono w Krakowie (4188). Od września 2019 roku w mieście obowiązuje zakaz palenia węglem i drewnem. Na drugiej pozycji znalazł się Wrocław (1442), a na trzeciej Katowice (1213). W tych dwóch miastach pozostało jednak bardzo dużo kotłów do likwidacji – odpowiednio 18 669 i około 20 000.
Dół listy miast wojewódzkich to:
- Zielona Góra 78 kotłów,
- Białystok 62 kotłów
- Gorzów Wielkopolski 41
Z danych nadesłanych do PAS wynika, że tylko połowa miast wojewódzkich posiada informacje o liczbie kotłów przeznaczonych do wymiany.
Szczecin na tle innych miast wojewódzkich nie wypada korzystnie w tym zakresie. Według raportu w 2019 roku wymieniono jedynie 325 „kopciuchów”, a pozostało jeszcze ponad 13,4 tysiąca.
Dane te jednak obejmują lokale mieszkalne, które są w zasobach Gminy Miasto Szczecin, Towarzystwa Budowlanego Społecznego. Nie są tu uwzględnione kotły w domach prywatnych, a także należących do innych podmiotów poza własnością gminy.
W związku z powyższym, radny Pawlicki złożył interpelację do prezydenta miasta Szczecin. W piśmie znalazło się zapytanie o plan działań na kolejne lata w zakresie działań antysmogowych. Ponadto radny oczekuje informacji dotyczącej sytuacji z wymianą kotłów na węgiel i drewno w 2020 roku.
W interpelacji czytamy:
Czy prognozuje się proporcjonalne zwiększenie wymiany przestarzałych kotłów w porównaniu z poprzednimi latami (proszę o konkretne liczby, ile kotłów zostało wymienionych w 2020 roku i ile planuje się w 2021 roku) oraz czy zostanie przeprowadzona rzetelna inwentaryzacja kotłów na węgiel i drewno uwzględniając zasoby prywatne – to pozwoli poznać rzeczywistą skalę potrzeb w naszym mieście. Ponadto proszę o odpowiedź, w jaki sposób gmina będzie tworzyć i realizować programy oraz kampanie informacyjne w zakresie przeciwdziałania zanieczyszczaniu powietrza w Szczecinie.