W nocy z 4 na 5 czerwca 1992 roku odwołano rząd Jana Olszewskiego. Stało się to 15 godzin po przekazaniu „listy Macierewicza” do Sejmu, na której znalazły się nazwiska najważniejszych osób w państwie współpracujących z bezpieką. Wniosek o wotum nieufności dla rządu złożył ówczesny prezydent Lech Wałęsa.
Konflikt rządu z prezydentem
Rząd Jana Olszewskiego został wyłoniony w październiku 1991 roku jako pierwszy po II wojnie światowej rząd pochodzący z całkowicie wolnych wyborów. Główne cele, które chciał zrealizować to przeprowadzenie reform politycznych i dekomunizacja sfery publicznej. Ten pomysł nie podobał się m.in. prezydentowi RP, który popadł w konflikt z rządem i już 26 maja 1992 roku wycofał swoje poparcie. W odpowiedzi na to posunięcie Janusz Korwin-Mikke złożył projekt uchwały lustracyjnej, zgodnie z którą ujawnione miały zostać nazwiska wszystkich najwyższych urzędników, którzy w latach 1945-1990 współpracowali z Urzędem i Służbą Bezpieczeństwa. Sejm przyjął uchwałę, ale już 29 maja opozycja złożyła wniosek o wotum nieufności dla rządu.
Listę z nazwiskami 64 współpracowników (tzw. „listę Macierewicza”) dostarczono do Sejmu 4 czerwca. Na drugiej liście znajdowały się nazwiska Lecha Wałęsy i Wiesława Chrzanowskiego (marszałka Sejmu), jednak trafiła ona jedynie do najważniejszych osób w państwie.
Nocna zmiana
Lech Wałęsa początkowo przyznał, że podczas aresztowania w 1970 roku podpisywał dokumenty, w których zgodził się na współpracę z SB, jednak szybko wycofał swoje oświadczenie i twierdził, że wszystkie dowody zostały sfabrykowane.
Opozycja, która obawiała się ujawniania wstydliwej przeszłości, rozpoczęła gorączkowe narady. W nocy z 4 na 5 czerwca w gabinecie Lecha Wałęsy odbyło się spotkanie, w którym uczestniczył m.in. Tadeusz Mazowiecki, Bronisław Geremek, Donald Tusk, Waldemar Pawlak i Stefan Niesiołowski. Postanowiono zawiązać tymczasową koalicję, zdolną do obalenia rządu. Spotkanie zostało zarejestrowane na nagraniu, które przetrwało do dziś i jest powszechnie dostępne (film „Nocna zmiana” Jacka Kurskiego).
Na wniosek prezydenta, w trybie natychmiastowym odwołano rząd Olszewskiego. Na stanowisko prezesa Rady Ministrów wyznaczono Waldemara Pawlaka.
Polecamy także:
Koszalin: 5,5 miliona dolarów wpłynęło na jego konto. 26-latek zatrzymany przez policję
Paszport w sobotę? Urząd otwarty na petentów