W czasie okołoświątecznym jesteśmy konsumentami większej ilości towarów. Niestety zdarza się, iż zakupiony przez z nas produkt jest wadliwy. Wiemy, że przysługuje nam prawo do złożenia reklamacji. Wówczas rodzi się pytanie: z jakiej podstawy skorzystać? Rękojmia czy gwarancja? Sprawdź jakie są różnice i który z trybów reklamacyjnych może okazać się korzystniejszy.
Rękojmia
Zacznijmy od rękojmi. Jest to jedna z dwóch – obok gwarancji – podstawowych dróg składania reklamacji przez konsumenta. Rękojmia jest uregulowana w Kodeksie Cywilnym i są nią objęte wszystkie towary konsumpcyjne. Tryb rękojmi przysługuje każdemu konsumentowi, żaden sprzedawca nie może go wyłączyć.
Art. 556 Kodeksu Cywilnego zawiera definicję rękojmi i zgodnie z jego brzmieniem sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną
Rękojmia jest trybem dochodzenia odpowiedzialności od przedsiębiorcy w związku z ujawnioną wadą fizyczną (niezgodnością produktu z umową) lub wadą prawną kupionego towaru. Odpowiedzialność powstaje z mocy prawa, w chwili wystąpienia wady i obciąża sprzedawcę niezależnie od tego czy wiedział o wadzie i czy ponosi jakąkolwiek winę za jej powstanie. Sprzedawca może się uwolnić od odpowiedzialności tylko w sytuacji, w której kupujący wiedział o wadzie w chwili dokonania zakupu (art. 557 Kodeksu Cywilnego).
Z wadą fizyczną mamy do czynienia przede wszystkim, gdy zakupiona rzecz:
- nie ma właściwości, które produkt tego rodzaju powinien mieć – np. płaszcz przeciwdeszczowy przemaka czy telefon przerywa połączenie,
- nie ma właściwości, o których sprzedawca bądź reklama zapewnia konsumenta – np. lodówka, która miała działać ,,bezszelestnie”, chodzi bardzo głośno,
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy okazji zawierania umowy, jeśli przedsiębiorca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia – np. zegarek nie jest wodoodporny, a konsument jest dopytywał o tę cechę, gdyż pracuje na myjni samochodowej,
- została wydana kupującemu w stanie niezupełnym– np. tablet sprzedany bez ładowarki, która powinna być w zestawie.
Wada prawna może polegać na tym, iż zakupiony towar jest własnością osoby trzeciej (np. pochodzi z kradzieży), jest obciążony prawem osoby trzeciej (np. prawem pierwokupu przysługującym innej osobie) bądź korzystanie z rzeczy lub rozporządzanie rzeczą są ograniczone wskutek decyzji lub orzeczenia właściwego organu (np. zabezpieczenie rzeczy jako dowód w sprawie karnej).
W sytuacji wystąpienia wady konsument może z tytułu rękojmi wystąpić do sprzedawcy z jednym z czterech żądań:
- wymiany towaru na nowy;
- naprawy towaru;
- obniżenia ceny;
- odstąpienia od umowy – o ile wada jest istotna.
Co jeszcze warto wiedzieć na temat rękojmi?
- podmiotem odpowiedzialnym za powstałe wady jest sprzedawca – i to do niego należy skierować pismo reklamacyjne,
- Sprzedawca odpowiada wobec konsumenta za sprzedany towar, jeżeli wadazostanie stwierdzona w okresie 2 lat od momentu jego wydania,
- Reklamację można złożyć w dowolnej formie.Dla celów dowodowych najbezpieczniej zrobić to pisemnie. W piśmie należy opisać wadę i przedstawić żądanie,
- Paragon fiskalny nie jest konieczny do zareklamowania produktu. Można skorzystać również z innych dowodów zakupu (więcej szczecińskie24.pl informowało o tym TUTAJ),
- Konsument musi złożyć sprzedawcy żądanie wynikające z rękojmi w ciągu roku od dnia zauważenia wady
Gwarancja
Jest to drugi sposób na złożenie reklamacji. W przeciwieństwie do rękojmi, która istnieje z mocy prawa, gwarancja jest dobrowolnym oświadczeniem dotyczącym jakości towaru złożonym przez przedsiębiorcę, czyli gwaranta.
Gwarancja określa uprawnienia konsumenta i obowiązki gwaranta, w przypadku gdy towar jest niezgodny z oświadczeniem gwarancyjnym. Treść gwarancji powinna być jasna i zrozumiała. Powinna zawierać nazwę i adres gwaranta, czas trwania i zasięg terytorialny ochrony gwarancyjnej, uprawnienia konsumenta w razie stwierdzenia wady, a także potwierdzenie, iż „Gwarancja nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z przepisów o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej”.
W odróżnieniu od rękojmi sprzedawca może, ale nie musi być gwarantem. Może być nim także producent, importer czy dystrybutor.
W przypadku rękojmi czas jej trwania jest jasno określony i wynika z Kodeksu Cywilnego. Natomiast okres gwarancji zależy od woli gwaranta, może więc ona trwać rok, 2 lata czy 5 lat.
Istotnym jest, że jeśli na podstawie gwarancji gwarant dokonał naprawy bądź wymiany towaru, to wówczas termin gwarancji biegnie od nowa od momentu dostarczenia wymienionej bądź naprawionej rzeczy.
Należy także pamiętać, że brak dokumentu gwarancyjnego nie wyklucza możliwości skorzystania z uprawnień wynikających z gwarancji. Jednakże ustalenie zakresu treści gwarancji może być wówczas utrudnione.
Czy skorzystanie z rękojmi wyklucza możliwość skorzystania z gwarancji?
Uprawnienia wynikające z gwarancji są niezależne od tych wskazanych w rękojmi. Oznacza to, że wykonanie uprawnień z tytułu gwarancji nie pozbawia konsumenta możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi i nie zwalnia sprzedawcy z odpowiedzialności.
Pewność uprawnień z tytułu rękojmi
Uprawnienia z tytułu rękojmi są niewzruszalne i powstają z mocy prawa po wystąpieniu określonych przesłanek. Natomiast zakres uprawnień z tytułu gwarancji zależy od woli gwaranta, który może wyłączać pewne przywileje względem konsumentów. Niekiedy oświadczenia gwarancyjne są skonstruowane w sposób bardzo korzystny dla konsumenta. Innym razem interes gwaranta wydaje się być ważniejszy.
Należy jednak pamiętać, iż prawo do złożenia reklamacji z tytułu rękojmi przysługuje nam zawsze i mamy na to 2 lata od dnia zakupu. Tak więc nawet w przypadku niekorzystnej gwarancji jaką oferuje nam np. producent, możemy zawsze skorzystać z trybu rękojmi.
Co do zasady rękojmia jest korzystniejsza dla kupujących ze względu na to, iż jej warunki określają przepisy prawne i przedsiębiorca nie może ich w żaden sposób zmienić na niekorzyść konsumenta.
Jak poradzić sobie z opornymi i przebiegłymi przedsiębiorcami?
Zdarza się iż, pomimo wystąpienia wady, skorzystanie z uprawnień konsumenckich jest dalece utrudnione, bowiem sprzedawca uchyla się od odpowiedzialności. Nierzadko okazuje się, że kiedy pojawia się problem z towarem, nawiązanie kontaktu ze sprzedawcą jest niemalże niemożliwe.
W takiej sytuacji warto zwrócić się o pomoc do powiatowych lub miejskich rzeczników praw konsumentów. Aktualnie zalecany jest kontakt telefoniczny pod numerami Infolinii Konsumenckiej 801 440 220 oraz 22 290 89 16, prowadzonej przez Fundację Konsumentów, od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 – 18:00.
Przypominamy także o Ośrodkach Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem, które znajdują się na terenie całej Polski. Ośrodki udzielają bezpłatnej pomocy prawnej, psychologicznej czy wsparcia finansowego osobom, które padły ofiarą przestępstwa.
W Szczecinie pokrzywdzeni mogą skorzystać ze wsparcia Okręgowego Ośrodka Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem, który jest prowadzony przez Stowarzyszenie SOS dla Rodziny przy ul. Energetyków 10, 70-656 Szczecin. Ze szczecińskim ośrodkiem można się skontaktować pod numerem całodobowego telefonu: 663 606 609.
Więcej o Ośrodkach Pomocy dowiesz się TUTAJ
